Giới thiệu:

Thôn Hạnh Hoa nằm tận sâu trong núi, lại có thêm một cô dâu từ nơi khác bị đưa đến. Nghe nói, lần này là một sinh viên đại học.

Trong thôn, cô ngốc một mực khẳng định cô sinh viên tên Minh Văn kia chính là hóa thân của tiên nữ trong miếu, ai dám đắc tội với cô, người đó sẽ phải c hết.

Ban đầu chẳng người nào tin, cứ thế cho đến khi những người từng mâu thuẫn với Minh Văn đều lần lượt chết bất đắc kỳ tử. Còn những con vật bị thương trong núi lại liên tục tìm đến cô và lần nào cũng được Minh Văn cứu sống.

Lúc ấy, mọi người mới phát hiện rằng cô gái tên Minh Văn kia… Rất có thể thật sự là tiên nữ hạ phàm.

*

Tại Bình Thành, cảnh sát hình sự Vân Tùng bắt đầu liên tục gặp ác mộng. Trong mơ, có vài kẻ buôn người đã bán một nữ sinh viên ngành Y vào vùng núi sâu thẳm.

Họ gọi nữ sinh ấy là “Minh Văn”.

*

Ghi chú: Tuy tuyến nhân vật chính được định là Cảnh sát điều tra phá án, nhưng mỗi nhân vật trong truyện đều rất quan trọng. (Theo hướng nhóm nhân vật chính)

Một câu tóm tắt: Cô ấy là thần tiên.

Thông điệp: Chỉ đi theo văn minh, mới tìm được lối thoát.

***

Có những câu chuyện mà nỗi kinh hoàng không đến từ bóng hình q uái v ật, mà từ chính những điều con người có thể làm với nhau. “Dưới vực sâu” là một câu chuyện như thế, nơi bi kịch không được tạo ra bởi m a q uỷ mà bởi những tập tục đã ăn sâu vào huyết mạch, bởi những con người tin rằng họ chỉ đang sống theo “truyền thống”.

Truyện mở ra giữa bối cảnh núi rừng heo hút của thôn Hạnh Hoa, nơi sương mù dày như muốn nuốt hết âm thanh, nơi con người sống chật chội giữa nghèo đói, mê tín và những tập tục cũ không ai dám phá bỏ. Chính vùng đất này đã trở thành chiếc “vực sâu” thật sự, không chỉ về mặt địa lý mà còn là vực sâu trong tâm hồn từng nhân vật.

Minh Văn, một cô gái bình thường, bỗng một ngày bị b ắt c óc đưa về đây. Ở nơi này, người ta xem việc “mua vợ” như một điều tự nhiên, một giao dịch quen thuộc đến mức không ai còn cảm thấy sai trái. “Cô dâu xứ khác” là danh xưng mà họ dùng để che đi sự thật tàn bạo: đó là những người phụ nữ bị tước đoạt tự do, bị đóng khung số phận chỉ vì họ sinh ra là phụ nữ.

Từ khoảnh khắc ấy, câu chuyện mở ra một vực sâu khác, vực sâu trong nhận thức, trong sự vô cảm của cộng đồng và trong những nỗi sợ hãi mà Minh Văn buộc phải đối mặt.

Cô gái bị bắt cùng Minh Văn đã từng thử bỏ trốn. Cô ta chạy đi trong tuyệt vọng, như bám lấy chút ánh sáng cuối cùng của đời mình. Nhưng ở thôn Hạnh Hoa, chạy trốn đồng nghĩa với tự ký vào bản án tử. Không phải chỉ vì địa hình hiểm trở nằm sâu trong núi, mà còn vì những người sống dọc trên đường núi, đường ra thị trấn, cả những người ở bến xe lên thành phố cũng đồng lõa với đám buôn người này.

Cô ta bị bắt lại và bị đ ánh c hết, đáng buồn là cái c hết của cô ấy chẳng tạo ra được sống gió gì cho người trong làng, có chăng đối với họ, đấy chỉ là một “món hàng” đã được mua nhưng bị hỏng khi chưa kịp sử dụng.

Giữa nơi đầy những luật lệ ngầm và sự tàn nhẫn giả vờ bình thản ấy, Minh Văn gặp một cô ngốc. Cô ngốc ngây ngô như một đứa trẻ chưa bao giờ lớn lại xem Minh Văn là tiên nữ ngay từ lần đầu nhìn thấy cô. Cô ngốc giống mẹ, rất ghét những người trong làng, vì mẹ cô ngốc cũng từng bị lừa mang về đây, từng vùng vẫy, từng đau đớn rồi cuối cùng cũng phải chấp nhận cuộc đời bị trói buộc cả thể xác lẫn tâm hồn.

Cả hai người phụ nữ ấy, một vừa vùng vẫy đã ch ết tức tưởi, một còn sống nhưng bị tước đi sự tự chủ, đều như những mảnh đời bị n ghiền n át dưới bánh xe của một tập tục bất công.

Và từ đây Minh Văn hiểu nếu cô không tính toán tìm đường sống cho mình một cách cực kỳ cẩn trọng và kiên trì, cô cũng sẽ trở thành một cái bóng trong thôn Hạnh Hoa, hoặc tệ hơn… không còn cơ hội để tồn tại.

Càng ở lâu trong thôn Hạnh Hoa, Minh Văn càng nhận ra những điều quái dị ẩn dưới vẻ yên bình giả tạo của nơi này. Dân làng thờ một vị “Tiên nữ” nào đó, một cái tên thiêng liêng được truyền miệng qua nhiều đời, gắn với pho tượng câm lặng nằm trong ngôi miếu nhỏ trên núi. Họ tin rằng Tiên nữ sẽ mang lại điều họ mong muốn miễn là họ “dâng” đủ lễ vật và tuân theo những tập tục đã ăn sâu như rễ độc vào đất đá nơi đây.

Nhưng trớ trêu thay, niềm tin ấy chỉ là vỏ bọc cho sự tàn nhẫn của họ. Họ tin tượng đá trong miếu mới là thần còn một cô gái xa lạ như Minh Văn chỉ được xem như món đồ được đưa về để bù đắp cho “thiếu hụt” của đàn ông thôn này, để tiếp nối vòng lặp của một truyền thống méo mó.

Và chính trong cái nơi đầy sự vô cảm ấy, chỉ có cô ngốc, kẻ bị cả thôn xem thường, lại nhìn Minh Văn bằng ánh mắt khác. Cô tin Minh Văn là “Tiên nữ” thật sự, người đã từng cứu sống cô ngốc sau một cơn sốt khi nhỏ và giờ đây lại đến để “độ kiếp”, tiếp tục cứu lấy chúng sinh, cứu lấy mẹ con cô.

Sự ngây ngô ấy nghe qua tưởng buồn cười, nhưng đối với Minh Văn lại là thứ duy nhất còn chút ánh sáng. Một người lành lặn thì chẳng ai tin cô, nhưng một kẻ bị coi là “khờ dại” lại đặt vào cô tất cả sự thành kính mà chính dân làng từng rêu rao dành cho Tiên nữ trong miếu.

Thời gian trôi, những điều kỳ lạ bắt đầu xảy ra. Những người từng nhúng tay vào việc bắt cóc Minh Văn, những kẻ nặng lời, những kẻ muốn đẩy cô vào tuyệt vọng… lần lượt gặp chuyện chẳng lành. Có người ngã từ núi xuống, có người c hết đột ngột trong đêm, có người biến mất giữa rừng mà không bao giờ trở lại.

Cả thôn rì rầm, không ai dám nói thẳng nhưng ai cũng ngầm tin rằng có “thần” tức giận. Chỉ có cô ngốc là dám nói thành lời. Mỗi khi nghe tin ai đó c hết, cô lại đến tìm Minh Văn, níu lấy tay cô bằng đôi bàn tay run rẩy:

“Em biết mà… Tiên Nữ là chị. Chị đến đây để cứu tụi em, nên những người có lỗi với chị đều phải trả giá.”

Trong thế giới méo mó của cô ngốc, tất cả đều có lý. Còn trong lòng Minh Văn, những cái c hết ấy không hề khiến cô thấy an lòng. Ngược lại, chúng như đẩy cô vào một vòng xoáy nguy hiểm hơn. Bởi cô hiểu rõ rằng chẳng có thần linh nào đứng về phía mình. Những cái c hết ấy không phải phép màu. Chúng chỉ là hệ quả tất yếu của một nơi mà sự tàn nhẫn đã quá dư thừa và sự sống thì quá rẻ mạt.

Nhưng chính vì thế, Minh Văn càng phải sống. Cô phải thoát khỏi nơi này, không chỉ cho bản thân mà còn cho những người phụ nữ khác, những người đã bị nghiền nát âm thầm như những chiếc bóng, hoặc như cô gái xấu số đã chết ngay trước mắt cô.

Và trong khoảnh khắc nhận ra điều đó, vực sâu của thôn Hạnh Hoa bỗng trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết: nó không nằm dưới chân núi, mà nằm ngay trong những trái tim đã bị bóng tối chiếm trọn từ rất lâu.

Rồi một đêm, cơ hội thoát thân đến với Minh Văn, dù mong manh như sợi chỉ nhưng cô buộc phải nắm lấy. Cô lẩn vào bóng tối khi cả thôn say ngủ, lần theo con đường đá ven núi mà cô đã âm thầm ghi nhớ từng khe nứt, từng con dốc suốt nhiều ngày.

Sau nhiều giờ vật lộn giữa đêm lạnh và hơi thở đứt quãng, Minh Văn cuối cùng thoát khỏi vòng vây thôn Hạnh Hoa. Nhưng điều kinh khủng nhất không phải là hành trình chạy trốn, mà là thứ cô nhìn thấy khi đi qua khu vực thờ cúng chính vị Tiên nữ mà dân làng vẫn hằng tin tưởng.

Những câu chuyện nửa thật nửa đùa về trẻ con thôn Hạnh Hoa liên tục c hết yểu, những tiếng khóc bị nén lại trong đêm, những bọc vải nhỏ dân làng bí mật mang đi lúc trời chưa sáng,... Khi tất cả được ghép lại với nhau, Minh Văn bàng hoàng nhận ra “cô dâu xứ khác” không phải là t ội á c duy nhất hiện diện ở thôn Hạnh Hoa này.

Nơi này không chỉ giam giữ phụ nữ trưởng thành. Nó g iết c hết cả tương lai của những cô bé chưa kịp sống.

Minh Văn hiểu rằng nếu cô trốn đi thất bại, hoặc nếu cô để mặc tất cả sau lưng, thì mẹ con cô ngốc và biết bao phụ nữ khác, những người còn có thể được cứu, sẽ mãi mãi bị chôn vùi trong cái vực sâu này.

Khoảnh khắc bước ra khỏi vùng núi dày đặc sương mù ấy, Minh Văn biết rằng cô đã chạm tới ranh giới giữa cái chết và sự sống. Nhưng cô cũng hiểu rằng thứ cô phải mang ra khỏi thôn Hạnh Hoa không chỉ là mạng sống của vài con người, mà là sự thật.

Một sự thật quá đen tối, đến mức chỉ có ánh sáng của thế giới bên ngoài mới phơi bày được nó.

Thôn Hạnh Hoa là vực sâu, nhưng vực sâu ấy không phải được tạo nên bởi đất đá hay địa hình.

Nó được tạo nên bởi con người.

Bởi tàn nhẫn.

Bởi niềm tin vào “truyền thống” đến mức chôn vùi cả một thế hệ phụ nữ.

Minh Văn thoát ra, tưởng rằng mọi chuyện đã kết thúc có hậu cho Minh Văn rồi ư? Không đâu. Thân x ác cô có thể đã được giải thoát, nhưng tiếng thét của những bé gái bị chôn vùi, của sự thật về ba chiếc đinh, mãi mãi không thể rời khỏi tâm trí cô.

Những năm sau đó là sự đấu tranh của Minh Văn với nỗi đau, nỗi ám ảnh trong quá khứ. Rồi một ngày kia, quá khứ thật sự quay lại tìm đến cô bằng một cách không ai ngờ, không ai tưởng tượng nổi.

***

Thế giới “Dưới vực sâu” được tác giả khắc họa bằng gam màu của hiện thực: có cái nghèo, cái tàn nhẫn, bóng tối của sự dốt nát, cả những bi kịch mềm mại đến mức người ta không nhận ra khi chúng đang xảy ra. Một thế giới mà chỉ cần chạm vào thôi cũng thấy mùi ẩm mốc của định kiến, của đói nghèo, của những số phận chưa từng được hỏi: cô có muốn sống cuộc đời này không?

Chính sự thật này khiến không khí truyện nặng nề nhưng lại rất thật, giống một hơi thở lạnh trong buổi sáng đầy sương, run rẩy, nhưng không thể phủ nhận.

Trong nền tối ấy, câu chuyện về sự cảm thông, sự đồng cảm giữa những người phụ nữ cùng là nạn nhân và sự cứu rỗi tâm hồn lẫn thể xác họ hiện lên không chói sáng, mà âm ấm như ánh đèn dầu đặt giữa đêm.

Những bí mật của vùng núi, những á n m ạng mơ hồ, những câu chuyện bị che giấu,… tất cả như chiếc bóng lớn bao trùm lên đời sống dân nơi đây, khiến hành trình khám phá sự thật trở thành hành trình mở khóa tâm hồn từng nhân vật.

Như hiệu ứng cánh bướm, một thay đổi nhỏ có thể dẫn đến những hậu quả lớn và không thể dự đoán nổi trong tương lai. Một con người vô tình gặp gỡ sẽ mang đến những thay đổi không ngờ trong tư tưởng của những người khác, để rồi chính họ phải tự đứng lên thay đổi số phận của mình hay mãi mãi chôn vùi bản thân trong sai lầm.

Truyện cực kỳ cực kỳ hay, một câu chuyện logic từ đầu đến cuối, những chi tiết cài cắm nhỏ nhưng tới cuối cùng lại mở ra những sự thật không thể tin nổi. Tác giả xoay người đọc vòng vòng nhưng lại vô cùng “mượt mà”, mình đảm bảo không ai đoán được những cú twist trong truyện.

Thật sự “Dưới vực sâu” là bộ truyện hiếm hoi mà mọi chi tiết mọi yếu tố tất tần tật từng câu chữ đền bám sát với mục đích của tác giả là phê phán thời đại và lòng tham của con người.

Điều đẹp nhất của “Dưới vực sâu” có lẽ không phải chi tiết gay cấn hay đoạn cao trào, mà là cảm giác khi gấp lại cuốn truyện ta tìm thấy một chút bình yên, một chút xót xa, và một niềm tin nhỏ bé rằng con người vẫn có thể cứu lấy nhau, kể cả khi họ xuất phát từ những nơi tối nhất.

____

“…”: Trích từ bản chuyển ngữ mà reviewer đã đọc: Trần Hạ Thiên

*Cover chỉ mang tính chất minh họa cho bài viết